Bazalt jest litą wylewową skałą magmową o odczynie zasadowym lub obojętnym
najczęściej koloru czarnego. Składa się przede wszystkim z plagioklazów i piroksenów . Może mieć też barwę szarą lub zieloną. Bazalty często zawierają fragmenty innych, otaczających je skał – tzw. ksenolity. Swoją prawie czarną barwę Bazalt zawdzięcza domieszkowej zawartości magnetytów.
Ważną właściwością Bazaltu jest możliwość jej stopienia – dzięki temu z bazaltu można wykonywać odlewy (np. rury czy rynny o korzystnych parametrach technicznych).
Podczas topienia Bazaltu w procesie petrurgicznym otrzymuje się materiały izolacyjne (wełnę mineralną) oraz trudno ścieralne (leiznę bazaltową). Produkty z leizny bazaltowej charakteryzują się wysoką odpornością termiczną, dużą wytrzymałością mechaniczną oraz odpornością chemiczną na działanie kwasów i zasad. Właściwie jedynym mankamentem tych technologii (petrurgii) jest stosunkowo wysoka cena.
Bazalt jest wykorzystywany w budownictwie gównie jako materiał na posadzki narażone na trudne warunki eksploatacyjne (duże naciski, agresywne chemicznie środowisko, działanie wysokich temperatur itp). W przemyśle drogowym powszechnie stosuje się kostkę bazaltową, bazaltowe kruszywo drogowe stosowane jest na podbudowę dróg. Wyroby wykonane z bazaltu cenione są ze względu na wysoką wytrzymałość na ściskanie, dużą twardość (8 w skali Mohsa) oraz odporność na działanie kwasów i mrozu.
Grysy bazaltowe używane są jako materiał dekoracyjny w ogrodach, doskonale nadają się do utwardzania ścieżek i placów.